منظومه شمسی ما نادرترین نمونه در میان منظومه ها است
چهارشنبه / ۱۷ اسفند ۱۴۰۱ / ۰۳:۳۱
دو پژوهش جدید که توسط دانشمندان سوئیسی انجام شدهاند، نشان میدهند که منظومه شمسی ما نادرترین نمونه از چهار نوع منظومه سیارهای به شمار میرود.
به گزارش ایسنا و به نقل از فوربس، برای ما همه چیز عادی به نظر میرسد. سیاره آبی رنگ و پر از حیات ما در میان منطقه قابل سکونت اطراف خورشید قرار گرفته است و سیاره های غول پیکر گازی، در فاصلهای بسیار دورتر قرار دارند، اما دو پژوهش جدید نشان میدهند که منظومه شمسی ما در واقع در یک گروه ویژه قرار دارد.
منظومه های فراسیارهای برای ستاره شناسان یک معما هستند. داده های تلسکوپ فضایی کپلر (Kepler Space Telescope) که کاشف نخستین بخش بزرگ از سیاره های فراخورشیدی است، نشان دادند که در بسیاری از منظومه های سیارهای، سیاره ها تمایل دارند به همسایگان خود شباهت داشته باشند. به عنوان مثال، اگر سه سیاره وجود داشته باشند که به دور یک ستاره میچرخند، همه آنها تمایل دارند که اندازه و جرم مشابهی داشته باشند.
با وجود این، دادههای کپلر محدود بودند. لوکش میشرا (Lokesh Mishra)، پژوهشگر دانشگاه برن (University of Bern) و سرپرست این پژوهش گفت: تعیین کردن این موضوع که آیا سیاره ها در هر منظومهای مانند نخود در یک غلاف، به اندازه کافی شبیه به منظومههای دیگر هستند یا خیر، ممکن نبود.
پژوهشگران با بررسی داده ها، به چهار دسته از منظومه های ستارهای دست یافتند.
- مشابه؛ جرم سیارههای همسایه شبیه به یکدیگر است. از هر ۱۰ منظومه سیاره ای اطراف ستارگانی که در آسمان شب دیده میشوند، منظومه سیستم از این ساختار برخوردار هستند.
- مرتب؛ جرم سیاره ها با فاصله از ستاره افزایش مییابد. این امر در مورد منظومه شمسی ما صدق میکند و نادرترین دسته است.
- نامرتب؛ جرم سیاره ها تقریباً با فاصله از ستاره کاهش مییابد.
- مختلط؛ تود های سیارهای موجود در یک منظومه، از سیارهای تا سیاره دیگر بسیار متفاوت هستند.
این پژوهشها نشان میدهند که منظومه های سیارهای چگونه و چرا ساختارهای متفاوتی دارند. این امر میتواند ناشی از جرم قرص گاز و غباری باشد که سیاره ها از آن بیرون میآیند.
میشرا در این خصوص گفت: از قرصهای نسبتاً کوچک و کم جرم و ستارگان دارای عناصر سنگین، منظومه های سیارهای مشابه پدید میآیند. قرصهای بزرگ دارای عناصر سنگین فراوان در ستاره باعث ایجاد سیستمهای مرتب و نامرتب بیشتری میشوند. این در حالی است که منظومه های مختلط از قرصهایی با اندازه متوسط پدید میآیند.
اگرچه برخورد سیاره ها با یکدیگر یا به بیرون پرتاب شدن از منظومه های ستارهای خود، بر ظاهر منظومه سیارهای نیز تأثیر میگذارد، اما نکته مهم این است که پایان آن از ابتدا مشخص شده است.
یان آلیبرت (Yann Alibert)، استاد علوم سیارهای دانشگاه برن و از پژوهشگران این پروژه گفت: در حال حاضر برای نخستین بار، سیستمی را برای مطالعه کردن کل منظومه های سیارهای و مقایسه کردن آنها با منظومه های دیگر داریم. یکی از جنبه های قابل توجه نتایج پژوهش ما این است که شرایط اولیه شکل گیری سیاره ها و ستاره ها را به یک ویژگی قابل اندازهگیری مرتبط میکند. میلیاردها سال تکامل در آنها نهفته است و برای نخستین بار موفق شدیم این شکاف بزرگ زمانی را پر کنیم و پیش بینی های قابل آزمایش کردن را انجام دهیم.
منظومه شمسی ما نادر است و ما به زودی میتوانیم دلیل آن را بفهمیم.
این دو پژوهش، در مجله Astronomy & Astrophysics به چاپ رسید.
https://www.isna.ir/news/1401121612257/منظومه-شمسی-ما-نادرترین-نمونه-در-میان-منظومه-ها-است
https://www.naderarmian.ir/na/naweblog/na-weblog-14011219-lec-163-00-fa-na.php